ELAZ.İNFO, BAKI, 06.05.2025.
Balanslaşdırılmış pəhriz sağlamlığın açarıdır. Yanlış qidalanma müxtəlif xəstəliklərin, xüsusən piylənmə, 2-ci tip şəkərli diabet, xroniki ürək çatışmazlığı, hipertoniya və s. kimi xəstəliklərin inkişafı üçün əsas risk faktorlarından biridir.
Sağlam qidalanmanın əsas prinsipi, istehlak etdiyimiz kalori miqdarını fəaliyyət səviyyəmizlə uyğunlaşdırmaqdır. Başqa sözlə, yediklərimiz enerjiyə çevrilməlidir. Yediyimizdən daha az kalori sərf etsək, onlar bədəndə yağ kimi yığılmağa başlayacaqlar. Yeməyin miqdarı enerji xərclərimizdən azdırsa, o zaman arıqlamağa başlayacağıq.
Orta fiziki fəaliyyətlə (gündə 5000-7500 addım) yetkin kişiyə gündə 2500 kkal, yetkin bir qadına isə 2000 kkal istehlak etmək tövsiyə olunur. Araşdırmalara görə, insanlar orta hesabla daha çox kkal/gün istehlak edirlər. Yaşdan və biometrik göstəricilərdən asılı olaraq qida maddələrinin istehlak norması dəyişir.
Gündəlik pəhrizin müxtəlif və balanslı olması lazım olduğunu da xatırlamaq lazımdır. Bu, bədəninizin sağlamlıq üçün lazım olan bütün qida və mikroelementləri almasına kömək edəcəkdir.
Sağlam yemək yalnız sağlam və dadlı deyil, həm də tamamilə hər kəs üçün əlçatandır. Bu qayda ondan ibarətdir ki, pəhriz ½ tərəvəz və meyvədən ibarət olmalıdır, ¼ “sağlam karbohidratlar”, adətən yan yeməklərə, digər ¼ isə protein məhsullarına (ət, balıq) ayrılır.
Karbohidratlar bədənimizdəki bütün hüceyrələr üçün əsas enerji mənbəyidir..Yemək hazırlayarkən “gizli” yağlara diqqət yetirin. Sağlam karbohidratlar tez-tez yağ, souslar, pendir və s. əlavə edilərək bişirildikdə kalorili olur.
Daha çox meyvə və tərəvəz yeyin. Qurudulmuş meyvə və tərəvəzlərdən istifadə edə bilərsiniz..
Balıq və dəniz məhsulları haqqında unutmayın, çünki balıq zülal, vitamin və mineralların əla mənbəyidir.
Doymuş yağların qəbulunu məhdudlaşdırın. Ancaq yadda saxlamaq lazımdır ki, yağlar, digər qida qrupları kimi, insan orqanizminin normal işləməsi üçün lazımdır.
Daha az duz yeyin.Yetkin bir insanın gündə 5 q-dan çox olmayan duz istehlak etməsi tövsiyə olunur.
Hazır məhsulların tərkibini şərh etməyi öyrənin. Müasir dünyada biz tez-tez hazırlanmış yeməklər yeyirik. İstehlak olunan məhsulların tərkib hissələrinə baxmağı vərdiş etmək lazımdır.
Su haqqında unutmayın.İnsanlar susuzlaşdırmanın qarşısını almaq üçün çoxlu maye içməlidirlər. Səhər yeməyini qaçırmayın. Bir çox insanlar səhər yeməyini arıqlamağa kömək edəcəyini düşündükləri üçün atırlar. Reallıqda isə hər şey tam əksinədir. Sağlam qidalanma vərdişlərini formalaşdırın.
Biz elə bir dövrdə yaşayırıq ki, qida həyati enerji, vitamin və minerallar mənbəyindən antidepresan, cansıxıcılığın dərmanı və ünsiyyət vasitəsinə çevrilib. Bir çox insanlar yeməyin yanlış tərkibinə görə deyil, onun düzgün istifadə edilməməsinə görə həddindən artıq yeyirlər.
Yolda yemək yeməməyə çalışın və yeməyi digər fəaliyyətlərlə (İnternetdə televizor və ya videoya baxmaq, smartfonla mesajlaşmaq, kitab oxumaq, işləmək və s.) birləşdirməyin.
Artıq yemək almayın və ya hazırlamayın.
Elmira RƏHİMOVA
