ELAZ.İNFO, BAKI, 02.05.2025.
Xalqlar və talelər. Hər bir xalq toplu halda öz taleyini həll edir. O ya istədiyi mübarizə yolunu seçərək özünün azadlığını, hürriyyətini qazanır, ya da zülmə, işgəncəyə, istibdada boyun əyərək, boyunduruq altında yaşayır. Bu gəlişi gözəl sözlərin altında çıxılmaz bir uçurum da var. Elə bir uçurum ki, üfüqdə belə işıq görünmür. Təklənmiş, unudulmuş, heç bir dəstəyi olmayan Uyğur Türklərinin mövcud vəziyyətini andırır bu uçurum. Səsinə səs verəni, harayına yetəni yoxdur. Əcəba nədən? Suallar beynimi yorur.
Sizə ürək ağrısı ilə oxuduğum bir kitabdan qəlb göynədən misraları təqdim edirəm.
“Şərqi Türküstan: Sükuta Gömülmüş Soyqırım” kitabından bir bölmə.
Məhmət Emin Həzrət
Şərqi Türküstanda istehsal olunan enerji,
İnsanlıq istehlak olunur
21-ci əsrdəyik. Biz sivilizasiya, tərəqqi və tərəqqi əsrindəyik.
Bu gün şərqdən qərbə, şimaldan cənuba bir çox ölkələr öz enerji resurslarını emal edərkən bu resurslara sahib olan insanlara pay ayırırlar. Bu, onların həyat səviyyəsini yüksəldir. Ən azından onların sağ qalmasına şərait yaradır.
Rusiya, məsələn: Tatarıstandan neft çıxarır, Sibirdən təbii qaz alır. Amma o torpaqlarda yaşayan insanlar öz mədəniyyəti, dili və kimliyi ilə firavan yaşayırlar. Sərvətin bir hissəsi xalqa qayıdır.
Bəs Çin?
Çin alır.
Çin alır və vermir.
Çin bunu götürüb susdurur.
Çin alıb öldürür.
Şərqi Türküstan dağlarında külək turbinləri fırlanır…
Ancaq körpələr artıq ananın qucağında fırlanmır.
Səhralar günəş panelləri ilə dolarkən, evlərin içərisinə qaranlıq çökür.
Benzin pompalanırkən Ata yatağından götürülür və bir daha geri qayıtmır.
Kaş istismar etsəydi…
O, sadəcə olaraq sərvətlərimizi götürsəydi və biz öz torpağımızda, öz dilimizlə, öz adətlərimizlə yaşamağa davam edə bilərdik – Amma yox. Çin təkcə bizim sərvətimizi oğurlamır.
Çin də bizi silir.
Mədəniyyətimiz,
İnancımız,
Bizim kimliyimiz,
Uşaqlarımız,
Qadınlarımız,
Ailələrimiz…
Gecə düşəndə panzerlər məhəlləni mühasirəyə alır. Evlərimizə girirlər. Qapılar qırılır.
Ananın qarşısında övladının əlləri bağlanır.
Arvad yatağından götürülür və heç vaxt geri qaytarılmır.
Küçələrdə qışqırıq səsi eşidilir.
Və sonra dəhşətli bir sükut…
Bu bir inkişaf hekayəsi deyil. Bu, enerjidən qaynaqlanan soyqırımdır.
Bu, rifahın arxasınca həyata keçirilən məhvetmədir.
Bu sivilizasiyanın arxasında gizlənən vəhşilikdir.
Bu gün Çin Şərqi Türküstandan milyardlarla kilovat elektrik enerjisi istehsal edir.
Amma bu elektriklə işıqlandırılan şəhərlər arasında uyğurların qaranlıqda qalması da var.
Elektrik xətlərindən keçən təkcə neft və qaz deyil, həm də qan, göz yaşları və qışqırıqlardır.
Biz isə… Bu sətirləri yazarkən bircə arzumuz var.
Heç bir enerji insanın yaşamaq hüququndan daha dəyərli deyil.
Biz enerji ilə işıqlanan bir dünya istəyirik.
Amma o nur bir xalqın yoxluğundan yaranmamalıdır.
İlahə BAYINDIR
