BƏZİ MÖVSÜMLƏR MƏHV OLUR
ELAZ.İNFO xəbər verir ki, hava və dənizin çirklənməsi təbiətin ritmlərini pozur. Alimlərin fikrincə, iki yeni mövsüm yaranıb. İnsanın yaratdığı bu fəsillər ekosistemləri dəyişdirir və bəzi ənənəvi fəsilləri tamamilə məhv edir.
Mütəxəssislər xəbərdarlıq edirlər ki, “duman mövsümü” və “zibil mövsümü” dünyanın illik iqlim dövrünün bir hissəsinə çevrilib. Bu yeni fəsillər ekosistemləri pozur və təqvimi yenidən formalaşdırır.
Tamamilə insan fəaliyyəti nəticəsində yaranan bu yeni dövrələr hər il müntəzəm olaraq təkrarlanır və əhalinin sağlamlığı, dəniz həyatı və qlobal ekosistemlər üçün ciddi təhlükələr yaradır.
DUMAN MÖVSÜMÜ NƏDİR VƏ HARADA BAŞ VERİR?
Məlumat üçün bildirək ki, Cənub-Şərqi Asiyanın bəzi yerlərində hər il duman mövsümü baş verir. Bu dövrdə qalın tüstü təbəqələri bölgəni bürüyərək havanın keyfiyyətini təhlükəli səviyyəyə salır və sağlamlıq problemlərinə səbəb olur.
Bu dumanın böyük bir hissəsi İndoneziya və Malayziya kimi ölkələrdə meşə yanğınları nəticəsində yaranır.
Oxşar vəziyyət ABŞ-da da müşahidə olunur. Kaliforniyada yanğın mövsümü əvvəllər yalnız ilin ən isti aylarında baş verirdisə, indi yazda başlayır və dekabr ayına qədər uzanır.
ZİBİL MÖVSÜMÜ NƏDİR VƏ O, HARADA BAŞ VERİR?
Bu arada, Bali hər il dekabrdan mart ayına qədər tamamilə fərqli bir mövsüm yaşayır. Musson küləkləri dəyişdikcə, okean axınları böyük miqdarda plastik tullantıları sahilə aparır, çimərlikləri zibil yığınları ilə örtür.
Bu “zibil mövsümü” o qədər proqnozlaşdırıla bilən hala gəldi ki, yerli sakinlər indi onu sonuna qədər proqnozlaşdıra bilirlər.
Oxşar hadisələr Filippində, Taylandda və hətta ABŞ-ın şərq sahillərində yay aylarında baş verir.
BƏZİ MÖVSÜMLƏR MƏHV OLUR
Araşdırmalara görə, bəzi ənənəvi fəsillər tamamilə yox olub. Məsələn, And dağları və Qayalı dağlar kimi yüksək dağlıq bölgələrdə əvvəllər etibarlı olan qış idman mövsümü qarın olmaması səbəbindən dağılır.
İngiltərənin şimal-şərqində puffin kimi dəniz quşları artıq hər il eyni vaxtda yuvalarına qayıtmırlar. Bu, nəsillər boyu bu dövrəyə arxalanan icmalar üçün böyük bir dəyişikliyi təmsil edir.
Yaz və yay kimi bəzi fəsillər də sinxronlaşmır. İndi yaz daha tez gəlir, yay isə uzanır.
İlahə BAYINDIR
